Ý tưởng xây dựng hệ thống xa lộ Mỹ có từ những năm 1930, nhưng đến năm 1956 mới chính thức được khởi công xây dựng dưới thời Tổng thống Dwight D. Eisenhower. Hệ thống xa lộ được xây dựng với mục đích chính là phục vụ cho quân đội, nhưng cũng đồng thời tạo ra một mạng lưới giao thông thuận tiện cho người dân.

Vì sao cần có xa lộ?

Trong những năm 1920 và 1930, Đức đã chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể về kinh tế và công nghiệp. Để đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa và người ngày càng tăng, các nhà lãnh đạo Đức đã quyết định đầu tư vào một mạng lưới đường bộ hiện đại. Với chiều dài hơn 5.000 dặm (8.000 km), đây là một trong những hệ thống đường cao tốc lớn nhất và tiên tiến nhất trên thế giới vào thời điểm đó.

Ý tưởng về việc xây dựng autobahn đã xuất hiện từ những năm 1920, và công trình xây dựng đoạn đường đầu tiên (Cologne-Bonn) bắt đầu vào năm 1929. Sau khi Adolf Hitler trở thành Thủ tướng của Đức Quốc xã vào năm 1933, ông ta đã tiếp tục và mở rộng chương trình xây dựng đường cao tốc này.

Các kỹ sư Đức đã đề xuất ý tưởng xây dựng một mạng lưới đường bộ gồm các tuyến đường cao tốc từ những năm 1920. Họ tin rằng đường cao tốc sẽ cải thiện tốc độ và hiệu quả vận chuyển, giảm tai nạn giao thông và tiết kiệm nhiên liệu.

Khi Chiến tranh thế giới thứ hai nổ ra ở châu Âu, autobahn đã chứng tỏ vai trò quan trọng đối với Đức. Chiến thuật “Blitzkrieg” (chiến tranh chớp nhoáng) của Đức, bao gồm các cuộc tấn công phối hợp trên không và trên bộ quy mô lớn, đã giúp Đức giành chiến thắng trước Ba Lan năm 1939, Bỉ, Luxembourg và Hà Lan năm 1940, và tiến vào lãnh thổ của Liên Xô năm 1941.

Quá trình hình thành

Xa lộ đầu tiên của Mỹ, mang tên Lincoln, chính thức khởi công xây dựng vào năm 1913 và hoàn thành vào năm 1928. Con đường này được đặt theo tên của vị Tổng thống vĩ đại Abraham Lincoln, người có công lao to lớn trong việc thống nhất đất nước sau cuộc nội chiến Mỹ.

Đến năm 1956, Tổng thống Dwight D. Eisenhower đã đặt bút ký Đạo luật Xa lộ Liên bang và Quốc phòng (National Interstate and Defense Highways Act), một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử giao thông Mỹ. Đạo luật này cung cấp một khoản ngân sách khổng lồ, lên đến 25 tỷ đô la Mỹ, để xây dựng một mạng lưới đường cao tốc liên bang rộng khắp. Mục tiêu chính của dự án này là tăng cường khả năng phòng thủ quốc gia, đồng thời đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về vận chuyển hàng hóa và đi lại của người dân.

Tổng thống Eisenhower đã chia sẻ rằng, sau khi chứng kiến sự hiện đại và hiệu quả của hệ thống đường cao tốc ở Đức, ông nhận thấy tầm quan trọng của việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng giao thông tương tự cho Mỹ. Ông tin rằng, việc xây dựng một mạng lưới đường cao tốc rộng lớn sẽ mang lại lợi ích to lớn cho đất nước, và đó là lý do ông quyết định dồn sức vào dự án đầy tham vọng này.

Phục vụ cho quân sự​

Trong Chiến tranh Thế giới thứ hai, hệ thống xa lộ của Mỹ đóng vai trò then chốt trong việc vận chuyển quân đội và thiết bị quân sự đến các cảng biển để lên đường ra mặt trận.

Sau khi Chiến tranh Thế giới thứ hai kết thúc, Hoa Kỳ bước vào thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Trong bối cảnh đối đầu giữa hai siêu cường, Mỹ tiếp tục đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng và mở rộng mạng lưới xa lộ. Điều này không chỉ nhằm mục đích phát triển kinh tế mà còn để tăng cường khả năng phòng thủ quốc gia.

Phục vụ cho dân sự​

Ngoài mục đích phục vụ cho quân đội, hệ thống xa lộ liên bang cũng được xây dựng để phục vụ cho dân sự. Các tuyến đường cao tốc và xa lộ của Mỹ đã giúp cho việc di chuyển hàng hóa và người dân trở nên nhanh chóng và thuận tiện hơn. Hệ thống xa lộ cũng đã tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh và phát triển kinh tế cho các khu vực xung quanh.

Qui ước đặt tên

Quý vị đã bao giờ tự hỏi về ý nghĩa đằng sau những con số trên các biển báo Xa lộ Liên bang và Tiểu bang ở Mỹ chưa? Chúng không chỉ là những con số ngẫu nhiên mà tuân theo một hệ thống logic và có ý nghĩa riêng.

Hệ thống đánh số Xa lộ Liên bang​

Năm 1957, hệ thống đánh số và biển báo cho Xa lộ Liên bang chính thức được áp dụng. Biển báo có hình khiên với ba màu xanh dương, trắng và đỏ (đỏ trên, xanh dương dưới, nền trắng, chữ trắng).

Xa lộ chính:

• Hai con số.
• Số lẻ: hướng Bắc – Nam.
• Số chẵn: hướng Đông – Tây.
• Số nhỏ: bắt đầu từ miền Tây và miền Nam.
• Số lớn: bắt đầu từ miền Đông và miền Bắc.

Ví dụ: I-5 (chạy dọc bờ Tây từ California đến Washington), I-10 (chạy từ California đến Florida).

Xa lộ vòng đai/phụ thuộc:

• Ba con số.
• Là xa lộ phụ của xa lộ chính (ví dụ: I-405 là phụ của I-5).
• Hoặc là xa lộ vòng đai (ví dụ: I-210 là vòng đai của I-10).
• Về nguyên tắc cũng tuân theo quy tắc chẵn lẻ, nhưng có nhiều ngoại lệ (ví dụ: I-110 và I-710 là phụ của I-10 nhưng chạy hướng Bắc – Nam).

Hệ thống Xa lộ US (US Highways):

Ngoài hai hệ thống xa lộ liên bang và tiểu bang như đã đề cập, chúng ta còn có một hệ thống xa lộ nữa được gọi là Xa lộ US (US Highways). Xa lộ Tồn tại trước Đạo luật Hỗ trợ Xa lộ Liên bang (FAHA). Được thành lập năm 1925 để thay thế hệ thống xa lộ bằng tên gọi (ví dụ: Lincoln Highway được thay thế bằng US 40, sau này trở thành I-80).

Route 66 huyền thoại

Route 66, hay còn gọi là “Đường Mẹ”, là một tuyến đường cao tốc mang tính biểu tượng của nước Mỹ, nối liền Chicago và Santa Monica, California. Được xây dựng từ năm 1926 và chính thức ngừng hoạt động vào năm 1985, con đường dài 2.448 dặm (khoảng 3.940 km) này đã đi qua tám tiểu bang, ghi dấu ấn sâu đậm trong lịch sử và văn hóa Hoa Kỳ.

Trong những năm 1950 và 1960, Route 66 trở thành biểu tượng của tinh thần phiêu lưu và tự do của người Mỹ. Nó là tuyến đường huyết mạch, kết nối các thành phố và cộng đồng trên khắp đất nước, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế, đặc biệt là ở miền Tây Hoa Kỳ.

Không chỉ vậy, Route 66 còn là nguồn cảm hứng bất tận cho vô số tác phẩm nghệ thuật, từ những bài hát bất hủ, những bộ phim kinh điển đến những trang sách lay động lòng người. Nó trở thành biểu tượng của những hành trình khám phá, những cuộc tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống và những câu chuyện về những con người trên đường đời.

Mặc dù chính thức đóng cửa vào năm 1985 và nhiều đoạn đường đã bị phá bỏ hoặc thay thế bằng các tuyến cao tốc hiện đại, Route 66 vẫn sống mãi trong lòng người Mỹ và du khách trên toàn thế giới. Một số đoạn đường còn lại đã được bảo tồn và trở thành tuyến đường du lịch hấp dẫn, thu hút những ai muốn khám phá lịch sử, văn hóa và vẻ đẹp của nước Mỹ.

Trong số đó, đoạn đường từ Oatman đến Kingman ở Arizona là một điểm đến không thể bỏ qua. Với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, những thị trấn nhỏ mang đậm dấu ấn lịch sử và các điểm du lịch độc đáo, đoạn đường này mang đến trải nghiệm khó quên cho những người yêu thích phiêu lưu và khám phá.

Freeway và Highway

Ở Mỹ, “Freeway” và “Highway” là hai thuật ngữ thường được sử dụng để chỉ các tuyến đường giao thông, nhưng chúng có những điểm khác biệt quan trọng.

Freeway: Đây là loại đường cao tốc được thiết kế hiện đại với đầy đủ các tiện nghi và tính năng an toàn giao thông như làn đường riêng biệt, đường vào/ra (ramp), hệ thống đèn tín hiệu, giám sát, thông tin điện tử,…

Highway (Hwy): Khái niệm rộng hơn, bao gồm nhiều loại đường, từ đường nông thôn nhỏ đến đường cao tốc lớn. Một số đường Highway có thể tương tự như Freeway nhưng không đầy đủ tiện nghi và tính năng an toàn bằng.

Cần lưu ý rằng không phải tất cả đường cao tốc đều là Freeway. Một số đường nhỏ hơn hoặc thiếu tiện nghi có thể được gọi là Expressway, Parkway hay Tollway, tùy thuộc vào đặc điểm cụ thể.

Tóm lại, Freeway là một loại đường cao tốc được thiết kế và trang bị tốt, trong khi Highway là một khái niệm chung hơn, bao gồm nhiều loại đường khác nhau.

Đường Ramp

Ramp dùng để chỉ một đoạn đường ngắn, thường có độ dốc, được sử dụng để kết nối giữa các con đường khác nhau, chẳng hạn như giữa đường cao tốc (freeway) với đường phố địa phương, hoặc giữa các làn đường khác nhau trên cùng một con đường.

Đường ram có thể được sử dụng để nhập vào hoặc ra khỏi đường cao tốc (Exit/Merge), hoặc để di chuyển giữa các làn đường trên đường cao tốc. Chúng thường được thiết kế để đảm bảo an toàn và thuận tiện cho người lái xe.

Đường Parkway

Parkway là một loại đường cao tốc được thiết kế để tạo ra một trải nghiệm lái xe thư giãn và thoải mái. Chúng thường có cảnh quan đẹp, ít đèn tín hiệu và không có giao lộ trực tiếp với các con đường khác.

Đường Expressway

Expressway là một loại đường cao tốc có tốc độ giới hạn cao, thường được thiết kế để giảm thiểu sự cản trở giao thông. Chúng có thể có các làn đường riêng biệt cho xe ô tô và xe máy, và thường không có đèn tín hiệu hoặc giao lộ trực tiếp. Expressway thường là đường miễn phí, người lái xe không phải trả phí khi sử dụng.

Đường Tollway

Tollway là một loại đường cao tốc mà người lái xe phải trả phí để sử dụng. Phí này thường được thu qua các trạm thu phí (toll booth) hoặc qua hệ thống thu phí tự động (electronic toll collection). Tollway thường được xây dựng và bảo trì với chất lượng cao hơn so với các đường khác.

Kết luận

Tóm lại, hệ thống xa lộ Hoa Kỳ là một trong những thành tựu vĩ cũng như là một tuyệt tác của Hoa Kỳ. Nó đã chứng tỏ vai trò quan trọng của mình trong cả thời chiến và thời bình. Nó không chỉ là nền tảng cho sự phát triển kinh tế mà còn là yếu tố then chốt đảm bảo an ninh quốc gia. Góp phần tạo nên một nước Mỹ hùng mạnh và thịnh vượng như ngày hôm nay.