Trong chính trường Mỹ, có rất nhiều điều thú vị và độc đáo mà có thể quý vị chưa biết. Những chuyện tưởng chừng như nhỏ nhặt nhưng lại phản ánh sâu sắc về văn hoá, lịch sử và hệ thống chính trị vô cùng phức tạp của quốc gia này. Qua đó cũng cho thấy được sự cẩn trọng và tinh tế trong cách mà nước Mỹ vận hành bộ máy chính phủ của mình.
Có hơn 2 người ghi danh làm Tổng thống
Thường chúng ta cho rằng chỉ có vài người ứng cử cho vị trí Tổng thống Mỹ trong mỗi kỳ bầu cử. Nhưng thực tế, số lượng người ghi danh ứng cử cho chức vụ này là rất lớn.
Chỉ cần vào trang web của Ủy Ban Bầu Cử Liên Bang Mỹ để xem. Nếu vào rồi, quý vị có thể dễ dàng tìm ra con số của năm 2016 và sẽ thấy có hơn 1,700 ứng viên tổng thống vào thời điểm đó. 1,212 công dân Mỹ ghi danh tranh cử làm tổng thống năm 2020.
Tổng thống Mỹ không bao giờ đi một mình
Tổng thống Mỹ không bao giờ đi một mình, ngay cả khi đi vệ sinh. Mật vụ Hoa Kỳ luôn túc trực để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người đứng đầu Trước khi Tổng thống sử dụng nhà vệ sinh, các cận vệ sẽ kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo không có thiết bị nghe lén, chất nổ hoặc bất kỳ mối đe dọa nào khác. Nghĩa là tổng thống phải báo trước cho mật vụ về mọi hoạt động của mình, kể cả những việc riêng tư nhất.
Phản ứng nhanh chóng trong tình huống khẩn cấp
Một trong những tình huống khẩn cấp đáng nhớ nhất là vào ngày 11 tháng 9 năm 2001, khi nước Mỹ bị tấn công khủng bố. Tổng thống George W. Bush khi đó đang ở thăm một trường tiểu học ở Sarasota, Florida. Sau khi nhận được tin về vụ tấn công, Mật vụ Hoa Kỳ đã ngay lập tức hành động để bảo vệ Tổng thống. Họ đưa ông lên chuyên cơ Air Force One và bay theo các hướng không xác định, họ tiếp tục bay vòng quanh nước Mỹ, có phi đội bay theo bảo vệ trên không và không một ai biết cụ thể điểm dừng cuối cùng là đâu ngoại trừ Tổng thống và vài quan chức cấp cao khác.
Phó tổng thống Dick Cheney được đưa đến Trung tâm Hoạt động Khẩn cấp của Tổng thống (PEOC) nằm sâu dưới lòng đất Nhà Trắng.
Trong suốt hành trình, chuyên cơ Không lực Một đóng vai trò như một trung tâm chỉ huy di động, cho phép Tổng thống duy trì liên lạc và đưa ra các quyết định quan trọng trong tình huống khẩn cấp.
Trại David: biểu tượng quyền lực
Trại David, tên chính thức là Trung tâm Hỗ trợ Hải quân Thurmont, là một khu phức hợp biệt lập nằm trong Công viên Núi Catoctin ở Maryland, Hoa Kỳ, cách xa sự ồn ào và náo nhiệt của Washington D.C.
Tại đây các tổng thống được bảo vệ ở mức cao nhất, điều này cũng thể hiện được quyền lực của tổng thống. Được sử dụng từ thời Tổng thống Franklin D. Roosevelt, Trại David đã chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử quan trọng.
Trại David là một biểu tượng của quyền lực và sự lãnh đạo của Tổng thống Mỹ.
Tổng thống không có quyền với FED và Tối cao Pháp viện
Khác với các quốc gia khác, người lãnh đoạ quốc gia có quyền tuyệt đối với mọi cơ quan trong bộ máy nhà nước. Nhưng ở Mỹ, Tổng thống không có quyền lực tuyệt đối như vậy. Tổng thống Mỹ có ảnh hưởng rất ít đối với Cục Dự trữ Liên bang (FED) và Tối cao Pháp viện, nhưng không có quyền kiểm soát trực tiếp.
Các thẩm phán Tối cao Pháp viện, chủ tịch FED được bổ nhiệm bởi Tổng thống nhưng phải được Thượng viện phê chuẩn. Một khi được bổ nhiệm, các thẩm phán Tối cao Pháp viện và chủ tịch FED có nhiệm kỳ suốt đời hoặc cho đến khi họ quyết định từ chức.
Điều này nghĩa là tổng thống định hình thành phần của FED và Tối cao Pháp viện, nhưng không đảm bảo rằng họ sẽ luôn tuân theo ý muốn của tổng thống. Cả hai cơ quan này đều hoạt động độc lập để đảm bảo sự ổn định của nền kinh tế và tính công bằng của hệ thống pháp luật.
Kiểm soát súng đạn
Mỹ là một trong những quốc gia có tỷ lệ sở hữu súng cao nhất thế giới. Hiến pháp Mỹ, cụ thể là Tu chính án thứ hai, bảo vệ quyền của công dân được sở hữu và mang vũ khí.
Một số người Mỹ nghi ngờ chính phủ và lo ngại rằng việc kiểm soát súng là bước đầu tiên để chính phủ tước đoạt các quyền tự do khác của họ. Trên thực tế những quốc gia có mức độ kiểm soát súng cao lại dễ đàn áp người dân hơn, điều này làm dấy lên mối lo ngại về việc lạm dụng quyền lực của chính phủ.
Nhìn chung đây là một vấn đề phức tạp và nhạy cảm nhưng việc cân bằng giữa quyền sở hữu súng và an toàn công cộng lại giúp xã hội Mỹ ổn định hơn, người dân và chính phủ kiểm soát lẫn nhau cân bằng quyền lực tạo ra một xã hội dân chủ hơn.
Nhiệm kỳ 2-4-6
Việc Tổng thống, Thượng viện và Hạ viện Hoa Kỳ có nhiệm kỳ khác nhau (4, 6 và 2 năm) là kết quả của sự cân nhắc kỹ lưỡng của các nhà lập quốc Hoa Kỳ để đảm bảo sự ổn định và đại diện công bằng trong hệ thống chính trị.
- Tổng thống có nhiệm kỳ 4 năm được coi là đủ thời gian để thực hiện các chính sách và chương trình của mình, nhưng cũng không quá dài để tránh việc lạm dụng quyền lực.
- Thượng viện có nhiệm kỳ 6 năm họ là những người có kinh nghiệm và đại diện cho các bang, nhiệm kỳ dài hơn giúp họ có thể tập trung vào các vấn đề quốc gia mà không bị áp lực từ các cuộc bầu cử thường xuyên. 1/3 số thượng nghị sĩ được bầu lại sau mỗi 2 năm, điều này giúp duy trì tính liên tục trong khi vẫn cho phép thay đổi.
- Hạ viện có nhiệm kỳ 2 năm, điều này giúp họ gần gũi với cử tri hơn và phản ánh nhanh chóng ý kiến của công chúng. Họ là những người đại diện trực tiếp cho dân chúng và thường xuyên phải thay đổi để phản ánh ý chí của người dân.
Voi, Lừa, Chim đại bàng
Ban đầu, con lừa được dùng để chế giễu Đảng Dân chủ, nhưng sau đó đảng này đã biến nó thành biểu tượng của sự kiên trì, lòng dũng cảm và sự gần gũi với người dân. Trong khi đó, con voi được sử dụng để đại diện cho Đảng Cộng hòa, tượng trưng cho sức mạnh, sự uy nghi và sự ổn định, cũng có thể tượng trưng cho sự bảo thủ và truyền thống.
Các đảng thứ ba ở Hoa Kỳ thường không có biểu tượng động vật được như voi và lừa. Thay vào đó, họ có thể sử dụng các biểu tượng khác, chẳng hạn như:
- Đảng Xanh: Hoa hướng dương
- Đảng Tự do: Ngọn đuốc tự do …
Nếu Voi đại diện cho Đảng Cộng hòa và Lừa đại diện cho Đảng Dân chủ, thì Chim đại bàng là biểu tượng của nước Mỹ. Chim đại bàng đầu trọc (Bald Eagle) được chọn làm biểu tượng quốc gia của Hoa Kỳ vào năm 1782. Nó tượng trưng cho sức mạnh, sự tự do và tầm nhìn xa.
Ngoài ra Gấu, Bò Rừng, Gà Tây cũng là những biểu tượng động vật khác chiếm một phần không nhỏ trong văn hoá Mỹ.
Giao thức an ninh nghiêm ngặt
Trong cơ chế quyền lực phức tạp của Mỹ, nếu chẳng may tổng thống bị ám sát thì phó tổng thống sẽ lên thay thế. Nhưng nếu cả hai người cùng bị ám sát thì chủ tịch Hạ viện sẽ là người kế nhiệm. Vì vậy hầu như ít có trường hợp cả ba người này cùng làm việc chung tại những nơi công cộng hay các sự kiện lớn. Mặc dù trong các hoạt động hàng ngày, họ có thể gặp nhau và di chuyển cùng nhau, nhưng các biện pháp an ninh phải được thực hiện rất nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn cho từng người.
Tuy vậy trong ngày nhậm chức của Tổng thống Mỹ, cả ba người này sẽ có mặt tại Điện Capitol để chứng kiến lễ tuyên thệ nhậm chức. Lúc này sứ mệnh của “người sống sót được chỉ định” (designated survivor) sẽ được thực hiện.
Người sống sót được chỉ định
Trong ngày nhậm chức của Tổng thống Mỹ, sẽ có một người được đưa đến một địa điểm bí mật là người được chỉ định kế nhiệm Tổng thống trong trường hợp khẩn cấp, thường được gọi là “người sống sót được chỉ định” (designated survivor). Đây là một biện pháp an ninh nhằm đảm bảo sự liên tục của chính phủ trong trường hợp xảy ra một thảm họa lớn, chẳng hạn như một cuộc tấn công khủng bố, động đất,… trong buổi lễ nhậm chức.
Người được chọn
- Người “sống sót” được chỉ định thường là một thành viên nội các có đủ điều kiện để kế nhiệm Tổng thống theo Luật Kế vị Tổng thống. Tuy nhiên danh tính của người này thường được giữ bí mật.
- Người này được chọn dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm kinh nghiệm, khả năng lãnh đạo và mức độ phù hợp với vai trò Tổng thống.
Địa điểm bí mật
Trong suốt buổi lễ nhậm chức, người “sống sót được chỉ định” được đưa đến một địa điểm bí mật, được bảo vệ nghiêm ngặt. Địa điểm này thường là một cơ sở quân sự hoặc một địa điểm an toàn khác, được trang bị đầy đủ để hỗ trợ người “sống sót được chỉ định” trong trường hợp khẩn cấp.
Từ thời Chiến tranh Lạnh, khi mối đe dọa về một cuộc tấn công hạt nhân là rất lớn, các quan chức Mỹ đã phát triển kế hoạch này để đảm bảo rằng sẽ luôn có người lãnh đạo đất nước trong trường hợp xảy ra thảm họa.
